بانک باید واسطه بین سرمایه دار و تولید کننده باشد| لزوم رعایت عقود اسلامی در بانک ها

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی در دیدار مسؤولان بانک مهر اقتصاد با اشاره به مسأله مهم بانکداری اسلامی، گفت: بخشی از مسأله بانکداری در کشور مربوط به متخصصان این عرصه می شود که باید روش ها و راهکارهای جدید در این زمینه را به مسؤولان ارائه کنند و بخشی دیگر نیز مربوط به حوزه علمیه است که باید ببیند کار بانک ها مطابق با ضوابط و موازین فقهی هست یا نیست.

وی با بیان این که نخستین مسأله‌ این است که ببینیم بانک چه هدفی و چه وظیفه‌ای دارد، با طرح این سؤال که آیا جایگاه بانک این است كه خودش به منزله‌ یک سرمایه‌دار كه سرمایه كلانی در اختیار دارد عمل كند و هر سال سودهای كلانی را خود بانک به دست بیاورد، ابراز کرد: متأسفانه در كشور ما بانک ها به این سمت رفته اند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه ادامه داد: بانک یک چنین جایگاهی پیدا كرده و همین است كه آقایان علم اقتصاد می‌گویند آنچه كه منشأ این گرفتاری‌ها و گرانی‌ها است وجود نقدینگی در جامعه است.

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) بیان کرد: از جهت فقهی اگر مردم به یك بانك خصوصی اعتماد كنند و پولهایی آنجا بگذارند این هم برای مردم مفید است و هم برای بانک، ولی آقایان علم اقتصاد می‌گویند این واقعاً كمر اقتصاد را می‌شكند.

استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان این که بانك باید واسطه‌ای بین سرمایه دار و تولید کننده باشد، افزود: بانك باید تسهیلاتی را در اختیار تولید كننده قرار داده و تولید كننده آن را در مسیر تولید قرار دهد و نتایجش برای كشور باشد و آن كسی هم که سپرده گذار است سود ببرد.

آیت الله فاضل لنکرانی تأکید کرد: اگر بانك واقعاً به دنبال افزایش سرمایه خودش نباشد و به دنبال افزایش سرمایه جامعه باشد، این بانك در اقتصاد جواب می دهد.

وی با تأکید بر این که نباید مشكلاتی كه در بانك وجود دارد را متوجه نظام یا حوزه‌ها کرد، گفت: ممكن است كارشناسان اقتصاد بگویند بانک های دولتی این كار را نكنند و بانكهای شخصی این كار را بكنند و بعضی از ضوابط را برای بانك‌های شخصی مطرح كنند، این بحثی نیست كه ارتباط به حوزه و نظام داشته باشد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: حوزه نمی‌تواند در این مسأله دخالت كند كه بانك به عنوان یك سرمایه دار یا به عنوان یك واسطه عمل كند.

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان این که نمی‌شود بانك را از حلقه اقتصاد حذف كرد، گفت: چه بخواهیم و چه نخواهیم بانک در جامعه وجود دارد و مردم با آن سر و كار دارند، نمی‌شود بگوییم این ریشه غربی دارد و ما در نظام جمهوری اسلامی می‌گوییم بانك نباید داشته باشیم، بانك یك محلی از حیث امنیت و حفظ اموال مردم است که باید باشد.

استاد درس خارج حوزه علمیه بیان کرد:‌ علم اقتصاد می‌گوید یك كاری كنید كه پول راكد نماند، مولد باشد و در اختیار تولید كننده قرار گیرد و تولید كننده هم آن را در مسیر تولید قرار دهد، اما آیا خود بانك به منزله سرمایه گذار باشد یا نه، این را عمدتاً باید متخصصان فن اقتصاد پاسخ دهند.

آیت الله فاضل لنکرانی به تبیین فعالیت صحیح بانک ها پرداخت و تصریح کرد: در صورتی بانك برای جامعه و بازار مفید است كه خودش را یك طرف این سرمایه‌گذاری قرار ندهد بلكه خودش یك واسطه ای بین سرمایه‌گذار و تولید كننده باشد.

وی تحقق بانکداری اسلامی را منوط به دوری از ربا دانست و گفت: اگر واقعاً بانك‌ها به عقود اسلامی به صورت واقعی عمل کنند نه ظاهری، مشکلی به وجود نمی آید و این که برخی از علما اشکال می گیرند به خاطر صوری بودن عقود است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به پرسش برخی از مردم مبنی بر این که آیا سود سپرده ها اشکال شرعی دارد یا نه اشاره کرد و افزود: نظر بسیاری از علما این است که سود سپرده اشکالی ندارد چون برای كارهای عمرانی در پروژه‌ها و در وام های مشاركتی كه به افراد می‌دهند صرف می شود.

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ادامه داد: ربا این است كه قرض بدهیم به شرط زیاده اما اگر سپرده گذاشتیم، به بانك قرض نمی‌دهیم و وقتی بانک اضافه‌ای به ما می‌دهد، این ربا نیست. سود پول مضاربه، جعاله و مشاركت هیچ كدام ربا نیست و این یك مسأله‌ای است كه در فقه هم همه قبول دارند.

استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان این که برخی، اقدامات بانک ها را حیله‌های ربا ذکر می کنند و می‌گویند این عقود شبیه حیله‌های رباست، اظهار کرد:‌ حیله ربا را بسیاری از علما قبول دارند ولی نكته اصلی این است كه این عقود را هیچ كسی نمی‌گوید حیله‌های ربا است و امام خمینی(ره) هم نمی‌فرمود.

وی با بیان این که بسیاری از مردم با عقود اسلامی همچون مضاربه آشنایی ندارند، افزود: باید برای آشنایی مردم با عقود اسلامی برنامه ریزی شود تا حتی الامکان به صورت اجمالی هم که شده با این عقود آشنا شوند.

آیت الله فاضل لنکرانی مسأله دریافت دیرکرد را یکی از دغدغه های مهم مراجع تقلید دانست و ابراز کرد: این که اعلام کنیم بانکداری ما کلا ربوی است صحیح نیست و میزان فقهی هم نداریم؛ بانک ها اگر طبق عقود اسلامی رفتار کنند اشکالی بر آنها مترتب نیست و اسلامی هستند.

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب که فرمودند بانك‌ها نباید بنگاه‌داری كنند، گفت: این سخن رهبری صحیح بوده و از جهت علم اقتصاد هم همین است.

استاد درس خارج حوزه علمیه کثرت بانک ها در کشور را امری ناپسند دانست و اظهار داشت: بانك‌ها باید نقش مؤثر در اقتصاد کشور داشته باشند و اگر تسهیلاتی را که از مردم به صورت سپرده دریافت می‌كنند در اختیار تولیدكنندگان قرار دهند تا تولید كشور روز به روز بالا رود.

وی در پایان بر ضرورت شفاف سازی و گزارش کار از سوی بانک ها به مردم تأکید کرد و گفت: بانک ها پروژه هایی که از سپرده ها می سازند را باید به مردم اطلاع رسانی کنند تا مردم با خیال راحت در بانک ها سپرده گذاری کنند./927/پ۲۰۲/ق